Bulut Diski ya da bulut depolama birimi uzak bir noktada çalışan ve verinin uzak noktaya transfer edilerek saklandığı, yedeklendiği ve yönetildiği servis modeline verilen addır.
Kullanıcılar genellikle verilerini sakladığı bulut diski için kullandığı disk alanı üzerinden aylık ödeme yaparlar. Kullanılan gigabayt başına ödeme modeli maliyetleri düşürse de bu teknolojiyi kullanılabilir kılan alt bileşenler maliyetleri normal veri depolama yöntemlerine göre pahalılaştırabilmektedir.
Bulut disklerinin güvenliği de kullanıcıları endişelendiren bir başka noktadır. Servis sağlayıcılar, veri şifreleme yöntemlerini, çok adımlı kimlik doğrulama ve fiziksel güvenlik önlemleri alarak bu endişeleri ortadan kaldırmayı hedeflemektedirler.
Bulut Diski Türleri
Erişim modeline göre üç farklı türde depolama hizmeti kullanımından söz edilebilir. Bunlar genel, özel ve hibrit bulut disk modelleridir.
Genel Bulut Üzerinde Bulut Diski
Genel bulut diski depolama hizmeti çok kullanıcının kullandığı bir depolama ortamıdır. Bu ortam genelde abonelik usulü ile kullanıma sunulur. Veriler servis sağlayıcının kullandığı veri merkezi ya da birden çok veri merkezinde saklanır.
Müşteriler çoğu zaman kullanılan disk alanına göre ödeme yaparken bazı servis sağlayıcılar veri transferinin yoğunluğuna ya da verilere erişme sıklığına göre de ücret ödemektedirler.
Bu alanın önde gelen oyuncusu Amazon’un Simple Storage Service yani kısaca S3’tür. Amazon Glacier servisi ise soğuk depolama yapan arşiv amaçlı disk servisidir. Google Cloud Storage, Google Cloud Storage Nearline for Cold Data ve Microsoft Azure diğer önde gelen oyunculardandır.
Özel Bulut Üzerinde Bulut Diski
Özel bulut üzerindeki bulut diski servisi işletmeye ait sunucular ya da depolama birimlerinin organizasyon çindeki kullanıcılara bir güvenlik duvarı arkasında sunulmasıdır. İşletme içerisinde sunulan bir özel bulut disk servisi, genel bulut üzerindeki bulut disk servisinin işlevlerini taklit eder. İşletmede çalışanlara kolay erişim ve kolay kaynak tahsisi sağlar. Özel bulut üzerinde çalışan bir bulut disk servisi ile işletmeler özelleştirilmiş hizmet modellerinin yanı sıra verileri üzerinde tam kontrole sahip olurlar ve veri güvenliği ya da regülasyonlardan kaynaklanan zorunlulukları karşılarlar.
Hibrit Bulut Üzerinde Bulut Diski
Hibrit bulut üzerindeki bulut disk servisleri ise özel veri depolama servisleri ile genel veri depolama servislerinin karışımından oluşurlar. Bu hizmet modelinde depolama servislerinin yanı sıra üçüncü bir katmanda olarak yönetim katmanı bulunur ve verileri iki taraf arasında taşır. Bu modelde esneklik ve verilerin taşınması konusunda çeşitli iş yöntemleri vardır.
Organizasyon sıklıkla kullandığı düzenli verileri kendi özel bulutunda saklarken, düzensiz ve arşivlenmiş veriyi genel bulutta saklayabilir. Ayrıca hibrit modelde sezon yoğunluğundan kaynaklanan ya da ön görülemeyen yoğunluklardan gelen fazla veri buluta doğru genişleyerek harici bir depolama alanı olarak genel bulutu kullanabilir. Avantajlarına rağmen hibrit bulut üzerindeki bu operasyonlar teknik, operasyonel ve yönetimsel zorlukları da beraberinde getirmektedir.
Örneğin özel iş yükleri genel bulut üzerindeki dosyalara erişebilmeli ve etkileşime girebilmelidir. Bu noktada uyumluluk, güvenilirlik ve bağlantı sürekliliği önem arz eden faktörler haline gelir. İşletmenin kullanmasına hazır olan bir veri depolama sistemi ihtiyaçları karşılayabilmeli, her yerden erişime imkan sunmalı ve uygulama bağımsız çalışabilmelidir.
Bulut Depolama Karakteristikleri
Bulut depolama sanallaştırılmış altyapı kaynaklarını baz alan bir teknolojidir. Diğer ana etmenleri neredeyse anlık esneklik sağlaması, çok kullanıcılı olması ve kullanımın ölçümlenebilir olmasıdır.
Bulut bazlı veriler dağıtılmış olarak muhafaza edilen mantıksal havuzlarda kuruma ait sunucularda ya da üçüncü parti servis sağlayıcıda saklanırlar.
Rest API aracılığı ile dosyalar obje depolama alanlarında saklanır, dosya ile ilgili üst veriler saklanabilir. Dosyaya verilen kimlik numarası sayesinde bu bilgilere daha sonra tekrar erişilebilir. Yine aynı numara ile dosyanın yetki seviyeleri de yönetilebilir.
Son yıllarda obje depolama servis sağlayıcıları obje saklama servislerine dosya sistem fonksiyonları ve yetenekleri kazandırarak teknolojinin daha hızlı yaygınlaşmasına yol açtılar. Örneğin obje saklama servislerine dosya sistemine benzer görüntüde bir arayüz eklenerek kullanıcıların obje saklama servislerini daha kolay kullanması sağlandı.
Piyasadaki hemen hemen tüm yedekleme yazılımları obje saklama metodunu kullanırlar. Bunun en önemli sebebi obje depolama servisinin ilk başarılı uygulamasının yedekleme yazılımları olmasıdır.
Çoğu ticari depolama servisi çok sayıda sabit disk kullanırlar. Servis sağlayıcılar aynı zamanda yüksek performans öneren tipik bir SSD diske benzeyen yapıları da sistemlerinde barındırırlar.
Verileri Bulut Üzerinde Saklamanın Avantajları
Verileri bulutta saklamanın birkaç önemli kazanımı bulunmaktadır.
- Kullandığın Kadarını Öde: Bulut saklama servis ile müşteri sadece kullandığı disk alanını dönem sonunda ödeyerek gereksiz maliyetlerin altına girmez. Bulut saklama tekrarlanan bir ödeme yapısına sahiptir. Ödenen tutar tek seferlik bir satın alım ödemesine göre çok küçük olsa da verinin saklanması için harcanacak diğer maliyetler de hesaba katıldığında bulut depolama maliyetleri hala hesaplı bir seçenek olabilir.
- Kullanımın Faturalandırılması: Müşteriler yalnızca kullandıkları kapasiteyi ödediğinden, bulut depolama maliyetleri kullanım düştükçe azalabilir. Bu, beklenen büyümeyi idare edecek şekilde aşırı yapılandırılacak olan bir şirket içi depolama sistemi kullanmaya tam tersidir; bu nedenle, bir şirket başlangıçta ihtiyaç duyduğundan daha fazlasını ödeyecek ve depolama alanı maliyeti asla düşmeyecektir.
- Küresel Erişim: Bulut depolama tipik olarak her yerden istenildiği zaman erişilebilirdir. Veriye ulaşmak işletim sisteminin kabiliyetlerine bağlı değildir ya da verilere erişmek için karmaşık işlemler gerektirmez.
- Kullanım Kolaylığı: Bulut depolama kolay erişim ve kullanım sağlar. Böylece yazılımcılar, test uzmanları ya da çalışanlar IT departmanının gerekli alanı tahsis etmesini beklemeden kullanmaya başlayabilirler.
- Mekan Bağımsızlık Güvenliği: Doğal olarak verilerin bir kopyası tesis dışarısında saklandığı için aynı çatı altındaki yedekleme opsiyonlarına göre çok daha uygun bir yedekleme maliyeti ortaya çıkar.
Dahili olarak konumlandırılmış bir veri depolama sistemi genel bulut üzerindeki depolama sistemlerine yakın bir kullanım hissiyatı verse de konu genişlemeye geldiğinde iki servis arasındaki farklar bariz olarak görünmeye başlar. Bazı donanım üreticiler bu sorunu adresleyen genişletilebilir çözümler üretmektedirler.
Verileri Bulut Üzerinde Saklamanın Dezavantajları
Her hizmette olduğu gibi bulut depolama hizmeti için de bazı dezavantajlı durumlar bulunmaktadır. Bu problemlerin en başında ise güvenlik gelmektedir. Bu endişe verinin işletmeyi bir kez terk etmesinden sonra işletmenin veri üzerindeki kontrolü sağlayamaması nedeniyledir. Ayrıca bazı durumlarda regülasyonlar da bir başka problem konusudur.
Bulut depolama servis sağlayıcıları bu endişeleri müşteri verilerini korurken kullandıkları yöntemleri açıklayarak gidermeye çalışmaktadırlar. Örneğin verilerin yoldayken ve beklemedeyken nasıl şifrelendiği, fiziki ortam şartları ya da birden fazla lokasyonda verinin yedeklenmesi gibi önlemler alınmaktadır.